winter Archieven | De Buitenkamer

18 november 2022

Dahlia’s in de winter

Dahlia’s overhouden

In de winter moet je iets met je dahlia’s, maar wat? Gebruikelijk is om de dahlia’s ieder najaar uit de grond te halen en in de lente weer te planten. Toch kan je ook overwegen om de dahliaknollen in de grond te laten zitten. Door hiermee te experimenteren kom je er vanzelf achter wat voor jou de beste manier is.

Dahlia’s rooien

Ieder jaar haal ik de dahlia’s na de eerste flinke nachtvorst uit de grond. Het beste is om de knollen zo lang mogelijk in de grond te laten zitten. Hierdoor heeft de plant de kans om zoveel mogelijk reservevoedsel op te slaan in de wortels, waardoor de knollen groter en groter worden. Het tijdstip voor het rooien van dahlia’s is dus afhankelijk van het weer. Als de planten nog groeien, ook al bloeien ze niet meer, hoef je nog niet in actie te komen. Als de planten door de vorst bruin/zwart zijn geworden kan je aan de slag. Knip het groen af tot ongeveer 30 cm. boven de grond. Steek met een spitvork of een spade voorzichtig en diep onder de plant. Houdt er rekening mee dat de knollen flink groter zijn geworden. Haal de dahlia uit de grond en schut de aarde eraf. Leg de knollen zijwaarts op een paar kranten, op een koele plek, om te drogen. Zorg dat je etiketjes bij de hand hebt om de naam er met watervaste stift op te schrijven, dan weet je volgend jaar nog welke soorten je hebt. Na een paar dagen kan je de aarde die opgedroogd is eraf schudden of vegen. Knip de stengels nog wat korter. Bewaar de knollen uiteindelijk op een vorstvrije maar koele plek. Bijvoorbeeld in een (droge!) kelder, een zolder of garage. Je kan ze in kranten wikkelen, in droge potgrond of in een kartonnen doos bewaren. Bewaar ze niet in plastic om schimmelen te voorkomen. Onafgedekt is ook geen goed idee, dan verdrogen ze en vind je in het voorjaar verrimpelde knollen.

Dahlia’s laten staan

Als je op zand tuiniert of een beschutte tuin hebt, kan je overwegen om de dahlia’s in de grond te laten zitten. Dek ze dan wel af met of met de afgeknipte plantendelen. Er is altijd een risico dat de knollen bevriezen, verrotten of opgegeten worden door muizen. Een ander nadeel is slakkenvraat in het voorjaar. Als de knollen uitlopen kunnen slakken zich tegoed doen aan de verse jonge blaadjes. Het grote voordeel van deze methode is dat je er geen werk aan hebt.

Voorjaar in aantocht

Als je de dahlia’s hebt overgehouden zijn er twee tijdstippen waarop je ze kan planten. Zelf kies ik ervoor om de planten in maart op te potten en ze in de platte bak op te kweken tot flinke planten. Hierdoor heb je minder last van slakkenvraat en vervroeg je de bloei, de planten hebben dus een flinke voorsprong. Rond half mei plant ik ze uit in de borders. Dit kost natuurlijk wel extra werk. Je kan er ook voor kiezen om ze eind april uit te planten, ze komen dan half mei boven de grond. En daarna… genieten van alle kleuren!

20 februari 2022

Fruitbomen snoeien

Sinds een aantal jaren ben ik als adviseur en vrijwilliger betrokken bij de Stichting behoud en herstel historisch groen Grave. Inmiddels zijn twee oude boomgaarden met historische fruitrassen gerenoveerd. We snoeien, planten nieuwe bomen en hebben een aantal insectenhotels geplaatst. Daarnaast is de groengroep wekelijks bezig met regulier onderhoud op het Visioterrein, een toekomstig stadspark aan de rand van Grave. Ook is er een educatieprogramma ontwikkeld, leerlingen van Graafse scholen hebben zaadbommen gemaakt en bloembollen geplant. Natuurlijk kunnen we dat als stichting niet alleen, we werken samen met onder andere de gemeente Land van Cuijk, IVN Grave en Brabants Landschap. Ook hebben we via de Postcode Loterij een mooi bedrag ontvangen.

Snoei je mee?

In januari en februari plannen we altijd een aantal snoeiochtenden voor het jaarlijkse snoeionderhoud. Inmiddels hebben we twee snoeiochtenden achter de rug en is er veel werk verzet door de enthousiaste vrijwilligers. Met elkaar maak je het verschil; niet achterover leunen maar actief bezig zijn en het groen in Grave en omgeving een oppepper geven. Onze laatste snoeiochtend is op aanstaande zaterdag 26 februari in de boomgaard op het Visioterrein. Snoei je ook mee? Ervaring is niet nodig, je leert door te doen.
Zaterdag 26 februari
9.00-12.00 uur
Parkeerterrein Elizabethstraat (boomgaard ligt evenwijdig aan de Cuijkse Dijk)
Aanmelden via info@historischgroengrave.nl

13 februari 2021

Voorzaaien | tuintip voor het weekend

Bijna voorjaar

Ook al ligt er een dik pak sneeuw en hebben we afgelopen nacht -12 genoteerd, toch is het voorjaar in zicht. De dagen worden langer en de zon heeft meer kracht. De natuur bereid zich voor op de lente. En dat moeten wij nu ook doen, tenminste als je zelf bloemen, kruiden of groenten wilt kweken. Van zaadje naar volwassen plant; ik vind het nog steeds een wonder. Een onooglijk klein zaadje stop je in de grond en door alle energie – gehaald uit aarde, water en zonlicht – groeit dit zaadje uit tot een volwassen plant. Het is extra waardevol als je eetbare planten gaat voorzaaien. Je begint met een zaadje en uiteindelijk kan je gaan koken met het eindresultaat.

Oogsten

Je kunt nog niet alles voorzaaien, maar voor pepers, paprika’s en aubergines is het nu de beste tijd. Deze planten doen er namelijk lang over om oogstbare vruchten te geven. Als je te lang wacht met zaaien dan worden, in ons klimaat, de dagen alweer te kort om te kunnen oogsten.
Voorzaaien doe je in bakjes, potjes of zaaitrays. Zelf geef ik de voorkeur aan gebruikte bakjes waar druiven in zitten als je ze koopt bij de groenteboer. Ze zijn stevig, hebben een deksel én ik hou van hergebruiken. Vul ze met zaai/stekgrond en zet ze op een dienblad of iets dergelijks want er zitten gaatjes in de onderkant. Zaai niet te diep, een halve centimeter diep is prima. Zet de bakjes op een warme vensterbank in de zon, de zaden hebben 20-25 graden nodig om te ontkiemen. Zorg dat de bakjes niet uitdrogen, dus af en toe even besproeien met een plantenspuit. Het kan een paar weken duren voordat de zaden ontkiemen. Laat de zaailingen groeien totdat ze in totaal 4 blaadjes hebben; nu kan je ze gaan verspenen. Ze hebben nu meer voeding en ruimte nodig om goed te kunnen groeien. De grootste en stevigste zaailingen zullen ook de sterkste planten worden. Deze selecteer je en verplant je in een potje (ongeveer 10 cm.) met potgrond. Nu kunnen ze verder groeien totdat ze half mei naar buiten kunnen. Waarschijnlijk moet je ze tussendoor nog een keer verplanten in een grotere pot. Ze houden van veel zonlicht maar zorg en wel voor dat ze niet te warm (woonkamer) staan, dan worden het namelijk van die dunne slappe planten. Een beetje experimenteren dus en bekijken wat de beste plek is.

Zaden

Er zijn verschillende manieren om aan zaad te komen. Je kan van een paprika of peper die je in een gerecht gebruikt de zaden bewaren. Dit zijn meestal de algemene soorten, wil je iets bijzonders kijk dan eens op de webshops van de Bolster of de Nieuwe tuin

29 januari 2021

Tuinvogeltelling | Tuintip voor het weekend

Nieuwe hobby

Sinds 2001 wordt de Nationale Tuinvogeltelling georganiseerd door Vogelbescherming Nederland en Sovon Vogelonderzoek Nederland. Sindsdien is er veel meer informatie over wintervogels beschikbaar, waardoor veel vogels beter beschermd worden.

Sinds de coronaperiode zijn veel mensen zich meer bewust van de eigen leefomgeving en is vogels kijken een nieuwe hobby geworden. Niets is zo leuk als bijhouden welke vogels er in je tuin komen. De Vogelbescherming biedt daarom sinds kort gratis online cursussen aan om ook de meer bijzondere soorten te kunnen herkennen.

Tel ook mee

Dit weekend is de Nationale Tuinvogeltelling, je telt één keer een half uur de vogels in je tuin of balkon. Het gaat niet om het signaleren van bijzondere soorten, de telling is een momentopname van de aantallen vogels die in de winter in Nederlandse tuinen aanwezig zijn. Je kunt op de site van de Vogelbescherming een tellijst downloaden of direct doorgeven via de app mijntuinvogeltelling.nl

Top 5

Op dit moment zijn er al 33.323 huismussen geteld en 12.442 merels. Daar ben ik persoonlijk heel blij mee want met deze vogels ging het lange tijd niet zo goed. De mus en de merel zijn voor mijn gevoel de vogels die altijd een beetje ‘in de buurt rondhangen’, op zoek naar de kruimels die je achterlaat. Bij vogels kijken gaat het niet altijd om de bijzondere soorten die je ziet, als is dat wél erg leuk, maar door gedrag te observeren kan je soms zelfs individuen leren kennen.

1 Huismus

2 Koolmees

3 Pimpelmees

4 Kauw

5 Merel

Doen!

Heb je dit weekend een half uurtje de tijd? Ga er dan eens voor zitten. Vroeg in de ochtend zijn vogels op zoek naar voedsel en dus het meest actief.

15 januari 2021

Tuintip voor het weekend | vogels bijvoeren

Vorst en sneeuw

Vogels bijvoeren of niet? Natuurlijk tuinier jij op een natuurlijke manier en laat je alle uitgebloeide planten staan. In deze plantenresten kunnen allerlei insecten een schuilplaats vinden, ook in en op de grond leven veel insecten. Als het niet vriest kunnen de meeste vogels hier hun voedsel vinden. Ze scharrelen rond tussen de planten en zoeken naar spinnetjes, kleine bodemdiertjes en zaden. Hiermee verbruiken vogels veel energie die ze snel weer moeten aanvullen, juist daarom moeten we tijdens koude dagen vogels bijvoeren. De komende dagen zit er sneeuw in de lucht, dan wordt het nóg moeilijker om voedsel te vinden.

Insecteneter en zaadeter

Aan de snavel kan je zien wat er op het menu staat. Een insecteneter heeft een dun snaveltje, als een klein pincetje. Hiermee kan een vogel overal de kleinste beestjes tussenuit peuteren. Zaadeters hebben een kegelvormige snavel waarmee ze zaden en pitten kunnen pellen. Maar… als je honger hebt, eet je bijna alles. Dat geldt ook voor vogels, op de voerplek wordt volop geknoeid, zodat er voor iedere vogel wel iets te vinden is.

Lekker vet

Als de grond bevroren is, kunnen vogels geen voedsel vinden en hebben ze onze hulp nodig. Zorg voor gevarieerde voeding zodat je voor verschillende soorten vogels het juiste voer in huis hebt. In de herfst koop ik altijd gemengd zaad, zonnebloempitten, vetbollen en verschillende soorten vogelpindakaas. Insecteneters zoals roodborst en winterkoning help je met meelwormen. Deze kan je gedroogd kopen, maar zit ook in sommige soorten vogelpindakaas. Je ziet de wormen duidelijk in de pindakaas zitten. Het vet in de vetbollen en in de pindakaas zorgt voor extra energie.

Water bevriest

Heb je een waterschaal in de tuin staan? Leg daar dan nu een stukje kippengaas overheen. Dat voorkomt dat vogels erin gaan badderen en daarna bevriezen. Als het overdag vriest kan je wat ijs kapot slaan, vogels kunnen de kleine ijskristallen dan oppikken.

6 oktober 2020

Regen

Eindelijk regen

Regen, waar we zolang op gehoopt hebben, komt nu met bakken uit de hemel. De tuin fleurt er ontzettend van op, de vale grijsgroene sluier is op de veel plekken verdwenen. Maar niet overal, veel bomen en struiken hebben het nog steeds erg moeilijk. Vandaag heb ik eens een proefje gedaan. De bovenste 50 centimeter is redelijk vochtig maar daaronder is het maar matig. Dat betekent dat de vaste planten (planten die winters bovengronds afsterven en in het voorjaar weer uitlopen) de beschikking hebben over water. De meeste vaste planten wortelen namelijk niet zo diep en hebben genoeg aan de bovenste 30 tot 50 centimeter. Struiken wortelen veel dieper, de vraag is of de grond daar al vochtig genoeg is. Bomen wortelen in nog diepere lagen en hebben, als je geluk hebt, de beschikking over grondwater.

Omgeving

De verschillen zijn regionaal én plaatselijk erg groot. Dat heeft te maken met de vele aspecten die samenhangen met voldoende water voor je planten. Tuinier je op zand, veen of klei? Hoe hoog, of hoe laag, is de grondwaterstand? Woon je in een gebied waar veel of weinig regen valt? Houd ook in de herfst en winter je beplanting goed in de gaten; op veel plaatsen in Nederland is de bodem nog veel te droog. Op de website van je waterschap kan je meer informatie vinden over de stand van zaken in jouw omgeving. Waterschap Aa en Maas, waar Gassel onder valt, geeft onder andere de volgende info: ‘We hebben een kletsnatte herfst/winter nodig voordat het watersysteem weer helemaal is aangevuld en er weer een voorraad is voor de lente en zomer van 2021.’

In de gaten houden

Hoe ongewoon het ook lijkt, misschien moet je in de winter wel watergeven. Dat geldt natuurlijk niet voor bladverliezende struiken en bomen, Deze zijn in rust en hebben pas aan het einde van de winter weer water nodig, als de sapstroom op gang komt. In tegenstelling tot bladhoudende bomen en heesters, zij zijn bij winterse droogte kwetsbaar omdat via het blad water verdampt. Denk dan bijvoorbeeld aan steeneik, Magnolia grandiflora, Taxus(haag), laurier(haag), coniferen, etc. Houd deze dus extra goed in de gaten bij droge periodes, vooral als er veel wind staat, want dan is er nog meer verdamping.

Planten in potten

Bij planten in potten is de kans groot dat ze juist teveel water krijgen, zeker als je nog waterschotels onder de potten hebt staan. In een paar dagen tijd kan je plant verrotten. Loop dus vandaag nog een rondje en haal de onderschotels weg. Bij droogte kan je ze er weer onder zetten.

27 augustus 2020

Snelle salvia

Salvia’s zijn onmisbaar in de tuin

Omdat er zoveel soorten salvia’s zijn, is er altijd wel een die geschikt is voor jouw tuin. De meest bekende is natuurlijk de Salvia nemorosa ‘Ostfriesland’, deze wordt al vele jaren gekweekt. Je ziet de ‘Ostfriesland’ in veel tuinen, gemeenteplantsoenen en bedrijfstuinen. Salvia ’s komen in ieder werelddeel voor, waardoor de eisen van de verschillende soorten ook erg variëren. Er zijn winterharde soorten die wel 20 graden vorst verdragen tot vorstgevoelige soorten die je ’s winters binnen moet overwinteren.

Snelle groeier

De soort waar ik je enthousiast voor wil maken is de Salvia guaranitica, een groep salvia’s die je niet zoveel ziet. De reden daarvoor is dat hij eigenlijk niet winterhard is, maar in de praktijk blijkt dat hij meer vorst kan verdragen dan je verwacht. Daarnaast zijn de laatste winters niet meer zo koud. De Salvia guaranitica ‘Black and Blue’ is mijn absolute favoriet. De knoppen hangen eerst sierlijk omlaag en groeien in een paar dagen uit tot een groen-zwarte aar, zelfs de steel is zwart. Als de bloemen uitkomen is de verrassing compleet, prachtige paarse bloemen die bijna licht geven. Nadat de bloemen zijn afgevallen blijft de zwarte bloemstengel nog een tijdje intact. Ook mooi te gebruiken in een boeket. Na een aantal jaren kan deze Salvia wel 150 cm. worden, een flinke groeier dus.
Om te zorgen dat de Salvia guaranitica de winter doorkomt, kan je hem het beste 10 centimeter dieper planten dan gebruikelijk, hierdoor is hij beter beschermd tegen de kou. Neem in augustus ook altijd wat stekken die je binnen op een lichte plaats laat overwinteren, dan ben je er zeker van dat je de salvia niet kwijtraakt.

Voordeur of achterdeur?

De salvia is een echte insectenplant en daarom een waardevolle toevoeging aan de levende tuin. Ik ben er eens bij gaan zitten om te bekijken welke insecten op deze salvia vliegen. Het zijn voornamelijk hommels, wilde bijen en honingbijen. Sommige soorten hebben niet zo’n lange tong en spelen daarom een beetje vals. Ze bijten een gaatje aan de zijkant van de kroonbuis om zo bij de nectar te komen. In feite stelen ze de nectar, want bestuiving is natuurlijk gewoon ruilhandel. Het insect komt voor de nectar maar moet eerst langs de stuifmeeldraden, waardoor de plant bestoven wordt. In dit geval neemt de hommel de achterdeur en is alleen uit op de nectar. Op de foto is dit goed te zien, het grappige is dat ieder soort een andere werkwijze heeft. De meeste insecten landen op de bloem, maar dit kleine hommelsoortje hangt ondersteboven onder de bloem.
Op dit moment is de salvia ook de favoriet van de kolibrievlinder. Je kent hem vast, hij vliegt pijlsnel en hangt als een kolibrie vóór de bloem zonder deze aan te raken. Omdat deze vlinder een lange tong heeft, neemt hij wél de voordeur.

3 oktober 2019

Zaden oogsten uit eigen tuin

Het wordt tijd om zaden te oogsten. Het kost weinig tijd en het levert je veel op; namelijk volgend jaar opnieuw genieten van geur en kleur. Veel planten hebben een enorme groeikracht. Vanuit zo’n klein zaadje, in een seizoen, groeien naar een volwassen plant. Tenminste, dat geldt voor de eenjarigen. Zij moeten wel tot volle wasdom komen, anders kunnen ze geen nakomelingen produceren. Tweejarigen, vaste planten en houtachtige gewassen doen er langer over. Pluk de zaden alleen als ze echt rijp zijn, vaak zijn ze dan donker gekleurd. Als ze rijp zijn komen ze los uit het omhulsel, dát is het juiste tijdstip! Wacht dan niet te lang anders zijn ze al meegenomen door de wind of op de grond gevallen. Pluk het liefst bij droog weer, je kunt de losse zaden plukken maar ook de hele zaadbol, dat gaat vaak veel makkelijker. Doe ze in een papieren boterhamzakje en vergeet niet de naam te noteren. Laat het zakje een paar dagen staan zodat de zaden goed kunnen nadrogen. Maak het zakje nog niet dicht. Als de zaden goed gedroogd zijn kan je het boterhamzakje dichtmaken en opbergen in een goed afsluitbare emmer of trommel. Donker, koel en droog bewaren geeft de meeste kans op succes volgend jaar.
Op de foto zie je een zaadhoofdje van Dipsacus fullonum, Grote Kaardebol. Onderin het zakje zie je de zaadjes die eruit gevallen zijn. Deze tweejarige plant trekt veel insecten aan, onder andere honingbijen, hommels en vlinders. Met een exemplaar heb je al een nectarrestaurant. Daarnaast heeft de kaardebol een mooi wintersilhouet en komen in de herfst en winter veel vogels op de zaden af, voornamelijk de groenling en het puttertje. Het puttertje wordt ook wel distelvink genoemd, vraag me niet waarom;)

1 oktober 2019

Gratis bloembollenontwerp

Op zaterdag 19 oktober ontvang je een gratis bloembollenontwerp bij aankoop van bloembollen tijdens de Bijzondere Bloembollendag in Volkel. Natuurlijk niet de ‘gewone’ soorten, maar verwilderingsbollen die makkelijk zijn en lang meegaan. Soms vermeerderen deze bollen zich en ontstaat er een tapijt van bloemen. Je hebt er weinig werk aan en des te meer plezier. Dat wil jij toch ook? Een ‘extra laag’ in je tuin die heel waardevol is voor de biodiversiteit, je trekt namelijk meer insecten en vooral de vroege gasten zoals bijen en hommelkoninginnen. Vroegbloeiende bollen zijn dan van belang. Zelfs in de winter zijn er wel eens warme dagen, veel insecten ontwaken en zijn op zoek naar nectar en stuifmeel. Waar kunnen ze dan terecht? Juist, in jouw tuin! Lees meer…

27 december 2018

Kerstrozen, hoe toepasselijk

De winter is nog maar een paar dagen oud en toch beginnen sommige planten al voorzichtig te ontluiken. De natuur is dynamisch en blijft in beweging, op veel plekken bloeit de hazelaar al en de kerstrozen staan bijna in bloei. Winterbloeiers geven een extra dimensie aan je tuin. Vaak wordt gedacht dat de tuin in de winter in rust is, voor veel planten geldt dat ook maar er zijn genoeg mogelijkheden om ook in de winter te genieten van kleur, vorm en zelfs geur. Dat laatste natuurlijk alleen als het warm genoeg is, anders komt de geur niet vrij. Een zonnige dag en een beschutte plek is dan wat je nodig hebt; hierdoor ontstaat een microklimaatje en kan het ineens zomaar tien graden warmer zijn. Door winterbloeiers aan te planten help je veel insecten. Tijdens de eerste warme dagen komen sommige insecten al uit hun winterrust en gaan op zoek naar nectar. Laten ze dat nou net in jouw tuin vinden!

Favoriet

In deze periode worden veel kerstrozen aangeboden. Vaak zijn deze geforceerd om in december te bloeien en krijgen ze het in de tuin moeilijk, daarnaast zie je bij supermarkten en benzinestations vaak alleen Helleborus niger aangeboden. Dit is nou nét niet mijn favoriet. De mooiste kerstroos vind ik Helleborus orientalis, en kruisingen daarvan. Deze sterke kerstroos heeft meerdere bloemen op een hoge steel waardoor ze veel beter opvallen. Ze zijn er in verschillende kleuren, van wit tot bijna zwart, ook dubbele en/of gespikkelde bloemen komen voor. Op de goede plek, schaduwrijk, heb je jaren plezier van deze planten. Zet ze op een plaats waar je ze vanuit huis kan zien of dichtbij je voor- of achterdeur, dan zie je ze elke dag. Hebben de kerstrozen het naar de zin? Dan heb je geluk want Helleborussen willen zich nog wel eens uitzaaien. Het resultaat kan voor een verrassing zorgen want Helleborussen kruisen onderling waardoor je zaailing misschien wel een hele andere kleur heeft!